100 حدیث از امام رضا ( ع )

12.اطعام و ميهمانی کردن برای ازدواج از سنت است
تحف العقول ، ص (469)

13پيوند خويشاوندی را برقرار کنيد گرچه با جرعه آبی باشد ، و بهترين پيوند
خويشاوندی ، خودداری از آزار خويشاوندان است
تحف العقول ، ص (469)

14.حضرت رضا ( ع ) هميشه به اصحاب خود مي فرمود : بر شما باد به اسلحه
پيامبران ، گفته شد : اسلحه پيامبران چيست ؟ فرمود : دعا
اصول کافی ، ج 4 ، ص (214)

 15.از نشانه های دين فهمی  ، حلم و علم است ، و خاموشی دری از درهای حکمت
است . خاموشی و سکوت ، دوستی آور و راهنمای هر کار خيری است
تحف العقول ، ص (469)

16.زمانی بر مردم خواهد آمد که در آن عافيت ده جزء است ، که نه جزء آن در 
کناره گيری از مردم ، و يک جزء آن در خاموشی است
تحف العقول ، ص (470)

17.از امام رضا ( ع ) از حقيقت توکل سؤال شد . فرمود : اين که جز خدا از
کسی نترسی 
تحف العقول ، ص (469)

18.به راستی که بدترين مردم کسی است که ياري اش را ( از مردم ) باز دارد و
تنها بخورد و زير دستش را بزند
تحف العقول ، ص (472)

19.بخيل را آسايشی  نيست ، و حسود را خوشی و لذتی نيست ، و زمامدار را 
وفايی نيست ، و دروغگو را مروت و مردانگی نيست
تحف العقول ، ص (473)

20.کسی دست کسی را نمي بوسد ، زيرا بوسيدن دست او مانند نماز خواندن براي
اوست
تحف العقول ، ص (473)

21.به خداوند خوشبين باش ، زيرا هرکه به خدا خوشبين باشد ، خدا با گمان
خوش او همراه است ، و هرکه به رزق و روزی اندک خشنود باشد ، خداوند به کردار
اندک او خشنود باشد ، و هرکه به اندک از روزی حلال خشنود باشد ، بارش سبک و
خانواده اش در نعمت باشد و خداوند او را به درد دنيا و دوايش بينا سازد و او
را از دنيا به سلامت به دار السلام بهشت رساند
تحف العقول ، ص (472)

22.ايمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسليم به امر
خدا ، واگذاشتن کار به خدا
تحف العقول ، ص (469)

23.از امام رضا درباره بهترين بندگان سؤال شد . فرمود : آنان هرگاه نيکي
کنند خوشحال شوند ، و هرگاه بدی کنند آمرزش خواهند ، و هرگاه عطا شوند شکر
گزارند ، و هرگاه بلا بينند صبر کنند ، و هرگاه خشم کنند . درگذرند
تحف العقول ، ص (469)

24.کسی که فقير مسلمانی  را ملاقات نمايد و بر خلاف سلام کردنش بر اغنيا بر
او سلام کند ، در روز قيامت در حالی خدا را ملاقات نمايد که بر او خشمگين
باشد
عيون اخبار الرضا ، ج 2 ، ص (52)

25.از حضرت امام رضا ( ع ) درباره خوشی دنيا سؤال شد . فرمود : وسعت منزل
و زيادی دوستان
بحار الانوار ، ج 76، ص (152)

26.زمانی که حاکمان دروغ بگويند ، باران نبارد و چون زمامدار ستم ورزد ،
دولت ، خوار گردد ، و اگر زکات اموال داده نشود چهار پاپان از بين روند
(بحار الانوار ، ج 73، ص (373)

27.هر کس اندوه و مشکلی  را از مؤمنی برطرف نمايد ، خداوند در روز قيامت
اندوه را از قلبش برطرف سازد
اصول کافی ، ج 3 ، ص (268)

28.بعد از انجام واجبات ، کاری بهتر از ايجاد خوشحالی برای مؤمن ، نزد
خداوند بزرگ نيست
بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

29.بر شما باد به ميانه روی  در فقر و ثروت ، و نيکی کردن چه کم و چه زياد ،
زيرا خداوند متعال در روز قيامت يک نصفه خرما را چنان بزرگ نمايد که مانند
کوه احد باشد
بحار الانوار ، ج 78، ص (346)

30.به ديدن يکديگر رويد تا يکديگر را دوست داشته باشيد و دست يکديگر را
بفشاريد و به هم خشم نگيريد
بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

31.بر شما باد راز پوشی در کارهاتان در امور دين و دنيا . روايت شده که
" افشاگری کفر است " و روايت شده " کسی که افشای اسرار مي کند با قاتل شريک
است " و روايت شده که " هرچه از دشمن پنهان مي داری ، دوست تو هم بر آن آگاهی 
نيابد "
بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

32.آدمی نمي تواند از گردابهای گرفتاری با پيمان شکنی رهايی يابد ، و از
چنگال عقوبت رهايی ندارد کسی که با حيله به ستمگری مي پردازد
بحار الانوار ، ج 78، ص (349)

33.با سلطان و زمامدار با ترس و احتياطهمراهی کن ، و با دوست با تواضع ،
و با دشمن با احتياط، و با مردم با روی خوش
بحار الانوار ، ج 78، ص (356)

34.هر کس به رزق و روزی  کم از خدا راضی باشد ، خداوند از عمل کم او راضي
باشد
بحار الانوار ، ج 78، ص (356)

35.عقل ، عطيه و بخششی است از جانب خدا ، و ادب داشتن ، تحمل يک مشقت
است ، و هر کس با زحمت ادب را نگهدارد ، قادر بر آن مي شود ، اما هر که به
زحمت بخواهد عقل را به دست آورد جز بر جهل او افزوده نمي شود
بحار الانوار ، ج 78، ص (342)

36.به راستی کسی که در پی افزايش رزق و روزی است تا با آن خانواده خود را
اداره کند ، پاداشش از مجاهد در راه خدا بيشتر است
بحار الانوار ، ج 78، ص (339)

37.پنج چيز است که در هر کس نباشد اميد چيزی از دنيا و آخرت به او
نداشته باش : کسی که در نهادش اعتماد نبينی ، و کسی که در سرشتش کرم نيابی ،
و کسی که در خلق و خوي اش استواری نبينی ، و کسی که در نفسش نجابت نيابی ، و)
کسی که از خدايش ترسناک نباشد
تحف العقول ، ص (470)

38.هرگز دو گروه با هم روبه رو نمي شوند ، مگر اين که نصرت و پيروزی با گروهي
است که عفو و بخشش بيشتری داشته باشد
تحف العقول ، ص (470)

39.مبادا اعمال نيک و تلاش در عبادت را به اتکای دوستی آل محمد ( ع ) رها
کنيد ، و مبادا دوستی  آل محمد ( ع ) و تسليم برای آنان را به اتکای عبادت از
دست بدهيد ، زيرا هيچ کدام از اين دو به تنهايی پذيرفته نمي شود
بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

40.عبادت پر روزه داشتن و نماز خواندن نيست ، و همانا عبادت پر انديشه  
کردن در امر خداست
تحف العقول ، ص (466)

41.کسی که نعمت دارد بايد که بر عيالش در هزينه وسعت بخشد
تحف العقول ، ص (466)

42.هرچه زيادی است نياز به سخن زيادی هم دارد
تحف العقول ، ص (466)

43.کمک تو به ناتوان بهتر از صدقه دادن است
تحف العقول ، ص (470)

44.به آن حضرت گفته شد : چگونه صبح کردی ؟ فرمود : با عمر کاسته ، و کردار
ثبت شده ، و مرگ بر گردن ما و دوزخ دنبال ما است ، و ندانيم با ما چه شود
تحف العقول ، ص (470)

45.سخاوتمند از طعام مردم بخورد تا از طعامش بخورند ، و بخيل از طعام مردم
نخورد تا از طعامش نخورند
تحف العقول ، ص (470)

46.ما خاندانی باشيم که وعده خود را وام دانيم چنانچه رسول خدا ( ص )
کرد
تحف العقول ، ص (470)

47.هيچ بنده به حقيقت کمال ايمان نرسد تا سه خصلتش باشد : بينايی در  
دين ، و اندازه داری در معيشت ، و صبر بر بلاها
تحف العقول ، ص (471)

48.به ابی هاشم داود بن قاسم جعفری فرمود : ای داود ما را بر شما به خاطر  
رسول خدا ( ص ) حقی است ، و شما را هم بر ما حقی است ، هر که حق ما را
شناخت رعايت او بايد ، و هر که حق ما را نشناخت حقی ندارد
تحف العقول ، ص (471)

49.با نعمتها خوش همسايه باشيد ، که گريز پايند ، و از مردمی دور نشوند که
باز آيند
تحف العقول ، ص (472)

50.ابن سکيت به آن حضرت گفت : امروزه حجت بر مردم چيست ؟ در پاسخ .
فرمود : همان عقل است که به وسيله آن شناخته مي شود آن که راستگو است از طرف
خدا و از او باور مي کند ، و آن که دروغگو است و او را دروغ مي شمارد ، ابن
سکيت گفت : به خدا اين است پاسخ
تحف العقول ، ص (473)

51.هرکس آفريدگار را به آفريده هايش تشبيه کند ، مشرک است و هرکس به
خداوند چيزی نسبت دهد که خدا خود از آن نهی کرده است کافر است
وسائل الشيعة ، ج 18، ص (557)

52.ايمان انجام واجبات و دوری از محرمات است ، ايمان عقيده به دل و
اقرار به زبان و کردار با اعضاء تن است
تحف العقول ، ص (444)

53.ريان از امام رضا عليه السلام پرسيد : نظرتان راجع به قرآن چيست ؟ امام
فرمود : قرآن سخن خداست ، فقط از قرآن هدايت بجوييد و سراغ چيز ديگر نرويد که
گمراه مي شويد
بحار الانوار ، ج 92، ص (117)

54.امام رضا ( ع ) در ضمن تجليل از قرآن و اعجاز آن فرمودند : قرآن ريسمان .
محکم و بهترين راه به بهشت است ، قرآن انسان را از دوزخ نجات مي دهد ، قرآن
به مرور زمان کهنه نمي شود ، سخنی هميشه تازه است زيرا برای زمان خاصی تنظيم
نشده است ، قرآن راهنمای  همه انسانها و حجت بر آنهاست ، هيچ اشکال و ايرادی 
به قرآن راه پيدا نمي کند ، قرآن از جانب خداوند حکيم فرود آمده است
بحار الانوار ، ج 92، ص (14)

55.سليمان جعفری  از امام رضا ( ع ) پرسيد : نظرتان درباره کار کردن براي
دولت چيست ؟ امام فرمود : ای سليمان هرگونه همکاری با حکومت ( ظالم و غاصب )
به منزله کفر به خداست . نگاه کردن به چنين دولتمردانی گناه کبيره است و آدمی 
را مستحق دوزخ مي نمايد
بحار الانوار ، ج 75، ص (374)

56.عبدالسلام هروی مي گويد : از امام رضا ( ع ) شنيدم مي فرمود : خدا رحمت
کند کسی را که آرمان ما را زنده کند . گفتم : چگونه اين کار را بکند ؟ فرمود :
آموزشهای ما را ياد بگيرد و به مردم بياموزد
وسائل الشيعة ، ج 18، ص (102)

57.هرکس از خود حساب بکشد سود مي برد و هرکس از خود غافل شود زيان
مي بيند ، و هرکس ( از آينده اش ) بيم داشته باشد به ايمنی دست مي يابد ، و
هرکس از حوادث دنيا عبرت بگيرد بينش پيدا مي کند ، و هرکس بينش پيدا کند
مسائل را مي فهمد و هرکس مسائل را بفهمد عالم است
بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

58.عجب درجاتی دارد : يکی  اين که کردار بد بنده در نظرش خوش جلوه کند و
آن را خوب بداند و پندارد کار خوبی کرده . يکی اين که بنده ای به خدا ايمان
آورد و منت بر خدا نهد با اين که خدا را به او منت است در اين باره
تحف العقول ، ص (468)

ا59.گر بهشت و جهنمی  هم در کار نبود باز لازم بود به خاطر لطف و احسان
خداوند مردم مظيع او باشند و نافرمانی نکنند
بحار الانوار ، ج 71، ص (174)

60.خداوند سه چيز را به سه چيز ديگر مربوطکرده است و به طور جداگانه
نمي پذيرد . نماز را با زکات ذکر کرده است ، هرکس نماز بخواند و زکات ندهد
نمازش پذيرفته نيست . نيز شکر خود و شکر از والدين را با هم ذکر کرده است .
از اين رو هرکس از والدين خود قدردانی نکند از خدا قدردانی نکرده است . نيز
در قرآن سفارش به تقوا و سفارش به ارحام در کنار هم آمده است . بنابراين اگر
کسی به خويشاوندانش رسيدگی و احسان ننمايد ، با تقوا محسوب نمي شود
عيون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص (258)

61.از حرص و حسادت بپرهيز که اين دو ، امتهای گذشته را نابود کرد ، و
بخيل نباش که هيچ مؤمن و آزاده ای به آفت بخل مبتلا نمي شود . بخل مغاير با
ايمان است
بحار الانوار ، ج 78، ص (346)

62.احسان و اطعام به مردم ، و دادرسی از ستمديده ، و رسيدگی به حاجتمندان
از بالاترين صفات پسنديده است
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

63.با مشروب خوار همنشينی و سلام و عليک نکن
بحار الانوار ، ج 66، ص (491)

64.صدقه بده هرچند کم باشد ، زيرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام  
شود بزرگ است
وسائل الشيعة ، ج 1 ، ص (87)

65.توبه کار به منزله کسی است که گناهی نکرده است
بحار الانوار ، ج 6 ، ص (21)

66.بهترين مال آن است که صرف حفظ آبرو شود  
بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

67.بهترين تعقل خودشناسی است  
بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

68.راستی امامت زمام دين و نظام مسلمين و صلاح دنيا و عزت مؤمنان است ،
امام بنياد اسلام نامی ( افزون شو ) و فرع برازنده آن است ، بوسيله امام نماز و
زکات و روزه و حج و جهاد درست مي شوند و خراج و صدقات فراوان مي گردند و حدود
و احکام اجراء مي شوند و مرز و نواحی محفوظ مي ماند
(تحف العقول ، ص (462)

69.به خدا خوش گمان باشيد ، زيرا خدای عزوجل مي فرمايد : من نزد گمان بنده
مؤمن خويشم ، اگر گمان او خوب است ، رفتار من خوب و اگر بد است ، رفتار من
هم بد باشد
اصول کافی ، ج 3 ، ص (116)

70.مرد عابد نباشد ، جز آن که خويشتن دار باشد ، و چون مردی که در بني
اسرائيل خود را به عبادت وامي داشت ، تا پيش از آن ده سال خاموشی نمي گزيد ،
عابد محسوب نمي شد
اصول کافی ، ج 3 ، ص (172)

71.تواضع اين است که به مردم دهی آنچه را مي خواهی به تو دهند
اصول کافی ، ج 3 ، ص (189)

72.عيسی بن مريم صلوات الله عليه به حواريين گفت : ای بنی اسرائيل ! بر  
آنچه از دنيا از دست شما رفت افسوس مخوريد ، چنانکه اهل دنيا چون به دنيای 
خود رسند ، بر دين از دست داده خود افسوس نخورند
اصول کافی ، ج 3 ، ص (205)

73.کسی که جز به روزی زياد قناعت نکند ، جز عمل بسيار بسش نباشد ، و هرکه  
روزی اندک کفايتش کند ، عمل کند هم کافيش باشد
اصول کافی ، ج 3 ، ص (207)

74.گاهی ، مردی که سه سال از عمرش باقی مانده صله رحم مي کند و خدا عمرش
را 30سال قرار مي دهد و خدا هرچه خواهد مي کند
اصول کافی ، ج 3 ، ص (221)

75.معمر بن خلاد گويد : به امام رضا ( ع ) عرض کردم : هرگاه پدر و مادرم
مذهب حق را نشناسند دعايشان کنم ؟ فرمود : برای آنها دعا کن و از جانب آنها
صدقه بده ، و اگر زنده باشند و مذهب حق را نشناسند با آنها مدارا کن ، زيرا
رسول خدا ( ص ) فرمود : خدا مرا به رحمت فرستاده نه به بي مهری و نافرمانی 
اصول کافی ، ج 3 ، ص (232)

76.هرکس به مؤمنی  گشايشی دهد ، خدا روز قيامت دلش را گشايش دهد . .
اصول کافی ، ج 3 ، ص (286)

77.خدای عزوجل به يکی از پيغمبران وحی فرمود که : هرگاه اطاعت شوم راضي
گردم و چون راضی شوم برکت دهم و برکت من بي پايان است ، هرگاه نافرمانی شوم
خشم گيرم و چون خشم گيرم لعنت کنم و لعنت من تا هفت پشت برسد
اصول کافی ، ج 3 ، ص (377)

78.هرگاه مردم به گناهان بي سابقه روی آورند به بلاهای بي سابقه گرفتار
اصول کافی ، ج 3 ، ص (377)

79.مردم از کسی که با صراحت و صادقانه با آنها رفتار کند خوششان نمي آيد
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

80.عده ای به دنبال ثروت هستند ولی به آن نمي رسند و عده ای به آن رسيده اند
ولی قرار نمي گيرند و بيشتر مي طلبند
بحار الانوار ، ج 78، ص (349)

81.وقتی آشکارا حرف حق مي شنويد خشمگين نشويد 
بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

82.حريصانه به دنبال قضای حاجت حاجتمندان باشيد ، هيچ عملی بعد از واجبات
بالاتر از شاد کردن مسلمان نيست
بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

83.نادان ، دوستانش را به زحمت مي اندازد
بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

84.مسلمان اگر شاد يا خشمگين شود از مسير حق منحرف نمي شود ، و اگر بر دشمن
مسلط شود بيشتر از حقش مطالبه نمي کند
بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

85.فقط دو گروه راه قناعت پيش مي گيرند : عبادت کنندگانی که در پی پاداش
آخرتند يا بزرگ منشانی که تحمل درخواست از مردمان پست را ندارند
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

86.مرگ ، آفت آمال و آرزوهاست ، و لطف و احسان به مردم تا ابد براي
انسان باقی مي ماند
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

87.عاقل ، احسان به مردم را غنيمت مي شمارد ، و شخص توانا بايد فرصت را
غنيمت شمارد و الا موقعيت از دست مي رود
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

88.خسيس بودن آبروی انسان را از بين مي برد
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

89.قلب انسان حالت خستگی و نشاطدارد ، وقتی در حال نشاطاست مسائل را
خوب مي فهمد و وقتی  خسته است کند ذهن مي شود ، بنابراين وقتی نشاطدارد آنرا
به کار بگيريد و وقتی خسته است آن را به حال خود بگذاريد
بحار الانوار ، ج 78، ص (357)

90.هر هدفی را از راه آن تعقيب کنيد . هرکس اهدافش را از راه طبيعي  
تعقيب کند به لغزش دچار نمي شود و بر فرض که بلغزد چاره جويی برايش ممکن
است
بحار الانوار ، ج 78، ص (356)

91.بهترين مال آن است که خرج آبرو و حيثيت انسان شود
بحار الانوار ، ج 78، ص (355)

92.خود را با کار مداوم خسته نکنيد و برای خود تفريح و تنوع قرار دهيد ولي
از کاری که در آن اسراف باشد يا شما را در اجتماع سبک کند پرهيز کنيد
بحار الانوار ، ج 78، ص (346)

93.تواضع و فروتنی  مراتبی دارد ، مرتبه ای از آن اين است که انسان موقعيت
خود را بشناسد و بيش از آنچه شايستگی آن را دارد از کسی متوقع نباشد و با مردم
به گونه ای معاشرت و رفتار نمايد که دوست دارد با او آنگونه رفتار شود و اگر
کسی به او بدی نمود در مقابل خوبی کند ، خشم خود را فرو خورد و گذشت پيشه کند
و اهل احسان و نيکی باشد
بحار الانوار ، ج 78، ص (355)

94.بايد لطف و احسان قابل اعتنا باشد . نبايد چيز کم ارزشی را صدقه دهيم  
( در زمانی که عموم مردم تمکن نسبی دارند نبايد به خرما دادن بسنده کرد . )
بحار الانوار ، ج 78، ص (354)

95.کسی که محاسن و امتيازات زيادی داشته باشد مردم از او تعريف مي کنند ،
و به تعريف خود نياز پيدا نمي کند
بحار الانوار ، ج 78، ص (353)

96.هرکس به راهنمايی  تو اعتنايی نکرد نگران مباش حوادث روزگار او را
ادب خواهد کرد
بحار الانوار ، ج 78، ص (353)

97.کسی که در پوشش نصيحت به تو از ديگری بدگويی مي کند ، به عاقبت بدي
گرفتار خواهد شد
بحار الانوار ، ج 78، ص (353)

98.هيچ چيزی زيانبارتر از خودپسندی نيست
بحار الانوار ، ج 78، ص (348)

99.برنامه آموزش دين داشته باشيد در غير اين صورت باديه نشين و نادان
محسوب مي شويد
بحار الانوار ، ج 78، ص (346)

100.از فقر انديشه مکن که خسيس خواهی شد ، و در فکر عمر دراز 
مباش که باعث حرص به ماديات است .